Przepisy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy nakładają na pracodawców obowiązek organizacji i nadzoru nad badania lekarskimi zatrudnianych pracowników. Celem badań jest ocena stanu zdrowia, potwierdzenie zdolności do pracy oraz minimalizacja ryzyka związanego z chorobami zawodowymi i wypadkami przy pracy. Zaniedbania w tym zakresie mogą prowadzić nie tylko do poważnych konsekwencji zdrowotnych dla pracowników, ale i konsekwencji prawnych i finansowych dla pracodawcy.

Badania wstępne

Badania te przeprowadzane są przed rozpoczęciem pracy i obejmują szczegółowy wywiad lekarski, badanie fizykalne oraz ewentualne badania dodatkowe, takie jak badania krwi, moczu, EKG czy spirometria. Ich zakres jest uzależniony od rodzaju wykonywanej pracy oraz występujących na stanowisku czynników szkodliwych. Przykładowo, pracownik biurowy może być skierowany na podstawowe badania ogólne, podczas gdy pracownik budowlany będzie wymagał dodatkowych badań sprawdzających układ oddechowy i narząd słuchu.

Badania okresowe

Zatrudnieni powinni być poddawani badaniom okresowym. Ich celem jest regularna kontrola stanu zdrowia, a zależy od wieku pracownika, rodzaju wykonywanej pracy oraz występujących na stanowisku czynników szkodliwych. Na przykład, pracownicy narażeni na działanie substancji chemicznych mogą być zobowiązani do częstszych badań okresowych niż pracownicy biurowi.

Badania kontrolne

Te badania przeprowadzane są zwykle po dłuższej nieobecności w pracy spowodowanej chorobą i mają na celu ocenę, czy pracownik jest zdolny do powrotu na swoje stanowisko pracy. W przypadku wątpliwości, lekarz zaleca dodatkowe badania lub konsultacje specjalistyczne.

Badania dodatkowe

W niektórych przypadkach pracodawca może zlecić dodatkowe badania specjalistyczne, np. badania psychologiczne dla pracowników wykonujących pracę szczególnie stresującą lub badania okulistyczne dla pracowników pracujących przy komputerze.

Obowiązki pracodawcy w związku z badaniami lekarskimi pracowników

W celu realizacji obowiązków związanych z badaniami pracodawca musi zawrzeć umowę z jednostką medycyny pracy, która będzie odpowiedzialna za przeprowadzanie badań, monitorowanie stanu zdrowia pracowników oraz udzielanie porad w zakresie profilaktyki zdrowotnej.

Pracodawca ma obowiązek wystawić skierowanie na badania lekarskie, które zawiera szczegółowe informacje o stanowisku pracy, warunkach pracy oraz potencjalnych zagrożeniach dla zdrowia. Skierowanie powinno być wydane w dwóch egzemplarzach – jeden dla pracownika, drugi dla lekarza przeprowadzającego badanie.

Dodatkowo pracodawca musi ponieść pełne koszty badań lekarskich, w tym również koszty dojazdu pracownika do placówki medycznej, jeśli badania odbywają się poza godzinami pracy.

Innym, nie tam bezwzględnym obowiązkiem jest organizacja badań w godzinach pracy. W miarę możliwości pracodawca powinien zadbać o to, aby badania okresowe i kontrolne odbywały się w godzinach pracy pracownika. A jeśli nie jest to możliwe, pracodawca musi wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za czas poświęcony na badania.

Orzeczenia lekarskie, skierowania i inne dokumenty pracodawca powinien gromadzić i przechowywać w odpowiednich sekcjach dokumentacji osobowej pracownika.

Badania pracowników na umowach cywilnoprawnych:

Obowiązek przeprowadzenia badań lekarskich zleceniobiorców istnieje tylko wtedy, gdy rodzaj wykonywanej pracy i związane z nią zagrożenia uzasadniają taką konieczność. Warunki te powinny być jasno określone w umowie cywilnoprawnej.

Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów

Niedopełnienie obowiązków związanych z badaniami lekarskimi pracowników może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi dla pracodawcy. W przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, która wykaże nieprawidłowości, pracodawca może zostać ukarany grzywną.  W przypadkach skrajnych pracodawcy grozi nawet odpowiedzialność karna. Dodatkowo, pracownicy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu z powodu zaniedbań pracodawcy, mogą dochodzić odszkodowania na drodze sądowej.

Przepisy

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.12.2018r. w sprawie dokumentacji pracowniczej

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych

Redakcja podatki.biz

źródło: https://www.podatki.biz